Cây Chay cổ thụ cỡ lớn trồng sân vườn, biệt thự.

Hình: Cây chay đại thụ

1. Cây Chay là cây gì?

1.1 Tên thường gọi: Cây Chay vỏ tía, Chay bắc, Chay ruột đỏ.

1.2 Danh pháp quốc tế: Artocarpus tonkinensis.

2. Phân bố của cây Chay.

Là loài cây cho quả, cây bóng mát và cũng là cây cho gỗ sinh trưởng phổ biến ở trung du, miền núi trải rộng các tỉnh phía Bắc Việt Nam.

Ngày nay, cây cũng được nhiều người mua về để trồng nhiều để làm trang trí và làm cảnh nên có sự phân bố rải rác ở khắp mọi nơi như: Các khu đô thị, các khu chung cư cao cấp...

Hình: Trồng cây Chay

3. Ứng dụng của cây Chay.

3.1. Cây Chay thường được trồng ở đâu?

- Cây chay được trồng tại nhà liền kề, biệt thự: Việc trồng cây để trang trí cho không gian xanh tại mỗi ngôi nhà là điều luôn được các anh chị chủ nhà quan tâm. Cây Chay sẽ là lựa chọn hàng đầu trong các loài cây vì sự độc đáo của nó. Cây có kích cỡ lớn sẽ tạo nên cho mỗi vị khách ấn tượng Ban Đầu rất tốt khi tới chơi nhà. 

- Vị trí trồng phù hợp cho cây Chay: Phía trước nhà: Chính giữa sảnh giúp che chắn cho ngôi nhà. Góc sân nhà liền kề: Vị trí phù hợp cây Chay có tán nghiêng về 1 bên để tạo nét mềm mại cho ngôi nhà. Phía hông nhà: Giúp tạo bóng mát cho ngôi nhà, che chắn nắng nóng.

Hình: Trồng cây Chay tại Góc căn biệt thự liền kề  

- Trồng khuôn viên công ty, khách sạn, nhà hàng: Đây sẽ là những không gian lớn với lượng khách nhiều, việc trồng cây sẽ phải đáp ứng nhu cầu về tính ứng dụng thực tế như: tạo bóng mát. Đáp ứng tính thẩm mỹ: Cây có tán đều đẹp, thân lớn vững trãi. Bên cạnh đó cây cũng cần mang tính chất đặc sắc và độc đáo. Lựa chọn những cây Chay lớn sẽ được ưu tiên khi cây Chay mang đậm đà bản sắc văn hóa Việt trong nó.

Vị trí trồng: Thường được trồng ở 2 bên cổng, Trồng ở gần tường nơi giáp ranh, trồng tại khu vực trung tâm sân (sảnh), cạnh lối ra vào, cửa lễ tân.

Hình: Cây Chay cỡ lớn

- Cây Chay trồng đô thị, nhà máy, cơ quan, xí nghiệp: Cây Chay được chọn để trồng làm cây trồng bóng mát. ở những nơi như này, cay Chay được trồng số lượng lớn để lấy bóng mát, trang trí khuôn viên xanh.

Vị trí trồng: Thường được trồng ở 2 bên lối đi, ở sảnh sinh hoạt chung, ở các cung đường...

3.2 Ý nghĩa của trồng cây Chay.

Cây chay là loài cây truyền thống của Việt Nam, nó đã đi vào sâu trong nét văn hóa truyền thống Việt Nam cũng chính bởi vậy với những không gian hoặc người yêu văn hóa truyền thống sẽ chọn cây Chay để trồng tại không gian của mình. Cây Chay cổ thụ mang lại nét mộc mạc, cổ kính nhưng cũng không kém phần sang trọng. Ngày này, giới trẻ ít biết đến cây chay hơn - nhưng với những người sành chơi về cây hay sành về thiết kế thì trồng cây Chay cổ thụ tạo được nét chấm phá cho không gian xanh.

Ý nghĩa phong thủy: Khi trồng cây cỡ lớn ở trước nhà hay ở bên cổng nó sẽ như một người lính án ngữ trước nhà.

Cây Chay là cây mang đậm nét văn hóa, là loài cây tượng trưng cho những điềm vui, những tin hỷ.  Vỏ Chay luôn được sử dụng trong Trầu hỷ - trầu đám cưới.

Hình: Cây cỡ lớn tại vườn ươm

4. Đặc điểm và khả năng sinh trưởng của cây Chay.

4.1 Đặc điểm cây Chay.

Thân cây chay: là loài cây thân gỗ lớn, tốc độ phát triển chậm. So với một số loài cây thân gỗ ở Việt Nam thì Chay là loài có tốc độ phát triển kích thước thân tương đối chậm. Thân cây hình trụ tròn, phần gốc thường lớn có thể có ngạnh thân khi cây đã nhiều năm - thường trên 20 năm tuổi. Thân có lõi màu nâu đỏ, chưa rất nhiều nhựa chay. Nhựa Chay ban đầu có màu trắng đục tuy nhiên sẽ chuyển màu Nâu sẫm rất nhanh.

Hình: Cây Chay cỡ lớn

Vỏ cây Chay: vỏ cây là phần mang tới điểm riêng biệt của loài chay. Vỏ chay được sử dụng trong việc ăn trầu- tục lệ văn hóa tại Việt Nam. Vỏ chay có vị chát và cay được ăn kèm với lá trầu là biểu trưng văn hóa tại Việt Nam. Vỏ chay có thể được tái tạo sau khi nó bị bóc đi. Tuy nhiên ở những cây lớn thì việc tái tạo sẽ diễn ra chậm, hoặc không thể tái tạo lại.

Lá chay: Có lá dạng bản to cỡ gần bằng bàn tay. Cây sinh trưởng mạnh trong thời tiết nóng ẩm như ở nước ta, tuy nhiền Tán cây thường không quá lớn. Thông thường tán cây có thể xòe rộng tới đường kính 5-7m giúp tạo bóng mát cho một khu vực xung quanh nó. Cây thường xanh quanh năm và ít rụng lá vào mùa đông - rụng khoảng 30% lá so với các mùa khác.

Hình: Cây chay cổ thụ được dâm ủ

Quả chay: cây chay khi trưởng thành cho quả hàng năm, mùa quả thường kéo dài từ mùa hè tới cuối Thu. Quả chay thường to hơn chén uống nước vào đặt vừa trong lòng bàn tay, chay quả có vị ngọt phớt vị chua khi chín. Quả thường ra thành từng chùm, quả chay có thành từng múi màu Đỏ rất đẹp mắt.

Quả Chay có nhiều ứng dụng trong việc chế biến các món ăn. Với vị chua của qua khi còn xanh chúng được nhiều nơi sử dụng để nấu các món canh, món kho. Đặc biệt ở một số vùng gần biển thường sử dụng quả Chay để chế biến với các món Cá biển rất ngon.

Hình: Quả Chay khi chín

4.2 Đặc điểm sinh trưởng.

Cây chay: là loại cây ưa sáng, cây sinh trưởng mạnh trong thời tiết nóng ẩm mưa nhiều tại Việt Nam, ở điều kiện thuận lợi cây có thể cho trái khi đạt độ tuổi từ 4-5 năm.

Cây sinh trưởng tán mạnh vào mùa hè, cây bắt đầu mở chồi, ra lá vào mùa Xuân. Sau đó sẽ tạo tán mạnh mẽ nhất vào tháng 7,8 của năm. Sau kì tạo tán sẽ là thời điểm cây hoa và cho quả.

Tới mùa Đông, cây sẽ rụng bỏ đi bộ tán lá đồ sộ của mình để tránh tình trạng mất nước ở mùa Đông khô càn. Khi đó, cây sẽ bỏ đi tới 30-40% bộ lá đã có so với mùa Hè.

Hình: Cây chay cổ thụ tại vườn ươm

>>> Tham khảo cây: Cây vú sữa cỡ lớn - trồng sân vườn

5. Bảng giá cây Chay tham khảo.

6. Cách trồng, chăm sóc và nhân giống cây Chay.

Hình: Cây chay được trồng tới khách hàng

6.1 Cách trồng cây Chay.

• Bước 1: Chuẩn bị Cây Chay.

Nên chọn cây Chay đã được dâm ủ kỹ, đã lên lá để trồng, như vậy cây sẽ được đảm bảo chất lượng, khả năng sinh trưởng khi được trồng mới.

Với cây Chay có kích thước lớn trước khi đi trồng cây cần được dâm ủ. Tức là cây cần được cắt bớt cành, đánh bầu và cắt rễ sau đó cây được chuyển về vườn ươm - ở đó cây được chăm sóc tốt nhất với mục đích để cây tạo được bộ rễ mới cho cây.

Thông thường thời gian dâm ủ cây từ 2 tới 6 tháng. Khi cây được dâm ủ thì lượng lá trên cây ít, đa phần là cành và thân. Sau khi trồng cây sẽ lên tán mới và việc tạo tán hay chỉnh tán như thế nào cho hợp không gian được trồng sẽ rất dễ dàng.

Hình: Dâm ủ cây Chay

• Bước 2. Chuẩn bị hố trồng cây.

Kích thước hố càng lớn thường có đường kính từ 1.2m trở lên. Hố cây lớn có thể thêm đất, đặt bầu cây dễ dàng.

Khi trồng ở những khu vực mà chất đất kém thì cần đào hố lớn để tiến hành thay đất mới vào hố. Sau đó trồng cây vào hố đã được đổ đất mới.

• Bước 3. Trồng cây.

Sử dụng cẩu để trồng cây sẽ tối ưu được việc trồng giúp cho trồng cây không bị "vần" bầu cây quá nhiều lần. Tuy nhiền như vậy chỗ trồng cần rộng dãi để có thể ra vào cẩu. Việc trồng cây bằng cẩu sẽ nhanh gọn, an toàn.

• Bước 4. Chống cây, tưới nước.

Sau khi trồng xong cây cần Chống cây và tưới nước sau trồng để cây có thể in gốc và không bị đổ.Việc chống cây cực kì quan trọng, giúp giữ cây ổn định và chống lại những đợt mưa, gió lớn hay bão.

Thời gian cần chống cây từ 4-8 tháng. Khi cây đã lên lá già thì cũng có nghĩa cây đã được bắt rễ chắc chắn vào đất và hoàn toàn có thể tự đứng vững. Cũng có thể do tán cây Chay không quá lớn nên có thể bỏ cọc chống sớm.

Hình: Cây chay trồng công trình

6.2 Chăm sóc cây Chay

Chay: Là loại cây có sức sống rất mạnh, nên việc chăm sóc diễn ra dễ dàng cho người trồng.

Chăm sóc sau khi trồng cây chay.

Tưới cây: Sau trồng cần sử dụng nước sạch tưới đều mỗi ngày một lần từ 2-3 lít nước để tạo và duy trì ẩm cho đất - giúp kích thích cây mọc rễ mới. Duy trì trong 30-45 ngày sau trồng. Sau đó tuần suất tưới cây giảm dần. Lưu ý: chỉ tưới nước không nên tưới phân bón trong 3 tháng đầu tiên.

Khi cây Chay đã lớn, đã ổn định tán thì việc tưới nước không còn quá được quan tâm, nó sẽ theo tự nhiên, và có thể tưới theo tuần, theo tháng.

Bón phân: Tiến hành bón phân lần đầu sau 3 tháng tính từ ngày trồng - khi mà cây đã ra nhiều lá non và đã có những chiếc lá đã chuyển sang xanh đậm. Có thể hòa phân bón hóa học với nước để tưới sẽ giúp cây hấp thụ nhanh hơn. Cũng có thể bón trực tiếp vào gốc cây.

Một số loại phân bón: Phân bón NPK (các loại bao 10Kg, 20Kg) của Lâm Thao hay Bình Điền, sử dụng Phân bón NPK đầu trâu của Bình Điền.

6.3 Cách nhân giống cây Chay

Là loài khá khó tính trong việc nhân giống trong tự nhiên. Đây cũng là 1 phần lý do làm cho loài này ngày càng kém phổ biến hơn.

Có một số khu chuyên nhân giống và bảo tồn tại Việt Nam đã nhân giống thành công cho loài cây này.

Hình: Cây chay giống

       Hình: Cây chay cỡ nhỏ

6.4 Một số loại sâu bệnh thường gặp.

1. Sâu ăn lá: Lá cây chay non khi mới ra có thể bị một số loại sâu hại ăn lá.

Dấu hiệu nhận biết: Trên lá có phân của sâu màu đen để lại, trên lá có những lỗ thủng lớn có hình vết gặm của sâu. Hoặc ớ dưới gốc cây có lá rụng nhiều, lá không còn kích thước nguyên - khi này đã bị nhiều và tương đối nặng.

Giải pháp: hi đó có thể tiến hành phun thuốc trừ sâu cho cây. Loại thuốc: hỗn hợp sâu cuốn lá, sâu ăn lá: Tasieu 1.9EC; Dupont Prevathon 5SC; Pegasus 500SC hoặc liên hệ tiệm thuốc bảo vệ thực vật gần đó để lựa.

2. Sâu đục thân: Sâu ăn vào thân của cây, tạo ổ trong thân cây.

Dấu hiệu nhận biết: Trên thân cây có lỗ đùn vết gỗ hoặc nhựa đen ra ngoài. các vết lỗ to cỡ đầu tăm nhưng đẩy mùn gỗ ra như hột đỗ, là dấu hiệu của việc sâu đùn mùn gỗ ra.

Giải pháp: Tiêm trực tiếp thuốc vào những lỗ sâu trú ấn. 2 phun thuốc vào thân cây định kì 2 ngày/ lần - làm 10 ngày/ 5 lần liên tiếp. Thuốc: Polytrin-P 440EC; Cyperan 25EC; Regent 5SC; Pyrinex 48EC, Fenbis 25EC.

Hình: Cây chay dâm ủ

7. Làm thế nào để mua được cây Chay?

Để mua cây Chay quý vị có thể gọi điện trực tiếp tới.

Hotline: 0919.280.392 - Hoặc kết nối Zalo để chat trực tiếp với Bộ phận bán hàng online liên tục.

Để quá trình trao đổi dễ dàng thì quý vị cần có những thông tin về nhu cầu mua hàng của mình: Số lượng cây, kích cỡ cây để có thể nhận được báo giá tốt nhất.

Hình: Cây chay đã ủ kĩ - sẵn sàng bán

8. Một số câu hỏi thường gặp.

1. Cây chay nên trồng vào mùa nào? Trả lời: Cây Chay hiện nay có thể trồng quanh năm, với những đơn vị đã chuẩn bị cây sẵn sàng và kỹ lưỡng.

2. Ý nghĩa phong thủy của cây Chay?  Trả lời: Cây Chay là loại cây truyền thống đi sâu vào văn hóa người Việt, gỗ Chay, vỏ Chay đều mang ý nghĩa của Hỷ sự, niềm vui nên việc trồng Cây Chay sẽ mang theo may mắn cho ngôi nhà.

3. Cây Chay có mấy loại?   Trả lời: Cây Chay có hai loại là: cây Chay có quả ruột đỏ và cây Chay có quả ruột vàng. Về cơ bản 2 loại không khác nhau nhiều, nó giống như 2 anh em sinh đôi có điểm khác điểm màu sắc quả để phân biệt.

Tác giả: kỹ sư Minh Quân