Cây sa la- cây Ngọc Kỳ Lân

Nhắc đến Phật giáo, người ta không thể quên nhắc đến hai loại cây linh thiêng là Bồ đề và Sa la. Trong đó, cây Sa la là nơi Đức phật sinh ra. Không những vậy, Sa la còn dùng làm thuốc rất hữu hiệu và bổ ích. Hãy cùng tìm hiểu thông tin về loại cây này. 

Hình: Cây sala

1. Thông tin về cây sala

1.1 Tên gọi.

Tên thường gọi: Cây Sa la, cây ngọc kỳ lân, cây hoa vô ưu, cây Đầu lân, Hàm rồng.

Tên khoa học là : Couroupita guianensis Mart.

Thuộc họ Lộc vừng :  Lecythidaceae, bộ Sim Myrtales; trong tiếng Anh thường gọi là Cannonball Tree.

Hình: Hoa cây Sala

1.2 Nguồn gốc cây ngọc kỳ lân

Cây Sa la là loại nguyên sinh ở Ấn Độ. Cây cũng đồng thời có ở khu vực Nam Mỹ.Từ thế kỷ XVII khi người Bồ Đào Nha sau những chuyến thám hiểm của mình đã đem giống cây Sala trồng tại nhiều nơi ở đảo Tích Lan (Sri Lanka). Từ đó, giống cây hàm rồng này được trồng tại nhiều chùa ở Tích Lan, rồi sau đó là các chùa trong vùng Đông Nam Á.

Hình: 2 cây Sala trồng ở đình làng

1.3 Phân bố của cây Sala

 Ở miền Nam Việt nam, cây được trồng ở các chùa như Xá lợi, Vĩnh Nghiêm; ở Vương quốc Cambodia, cây được trồng trong hoàng cung...

Có một cây Sa la to ở khu du lịch Bình Qưới, Thanh Đa; gốc to tới mấy người ôm. Hoa Sa la thường được nhắc tới trong kinh Phật. Có tác giả nghiên cứu Phật giáo còn gọi Sa la là hoa Vô Ưu. 

      Hình: Cận cảnh cây Sa La

2. Ứng dụng của cây Sala.

2.1 Trồng cây sala, cây ngọc kỳ lân ở đâu?

- Trồng công trình tâm linh: Cây sala/ Ngọc kỳ lân được ưa chuộng ở những không gian văn hóa tâm linh ở Việt Nam như: Đình chùa, miếu, các danh lam thắng cảnh. Cây được trồng làm cây bóng mát, cây trồng trang trí ở nhưng nơi đó. Những cây Sala cổ thụ có tác dụng xòe bóng mát, tạo cảnh quan. Bên cạnh đó cây Sala cỡ lớn cũng tạo bầu không khí trang nghiêm hòa cùng cảnh vật và con người.

Hình: Trồng cây Sala tại Chùa

2.2 Ý nghĩa của việc trồng cây Sala

Cây Sala/Ngọc kỳ lan là nơi Đức Phật sinh ra, gắn liền với Phật pháp và mang đến sự ngưỡng vọng. Trong kinh điển Phật giáo, Đức Phật đản sinh ở gốc cây sala (Shorea robusta), trong vườn Lumbini (Lâm-tì-ni), và nhập diệt giữa hai cây sala tại Kusinara (Câu-thi-na).

Ngoài ra, vị Phật thuộc Trang Nghiêm kiếp là Phật Tỳ Xá Phù cũng giác ngộ dưới gốc cây sala. Vì thế ngày nay, ngoài cây bồ-đề ra thì cây sala cũng được trồng tại các khuôn viên chùa chiền. Tuy nhiên, tại Sri Lanka, Thái Lan và một số quốc gia Phật giáo khác thì cây sala thường bị nhầm lẫn với cây đầu lân này, cũng như với cây vô ưu (Saraca asoca).

Do dó tại các chùa chiền cũng thường trồng cây Sa la để ngưỡng vọng Thế Tôn, hướng về Thánh tích, thú hướng Niết bàn là chuyện nên làm. Quan niệm Sa la là cây “diệt pháp” và không nên trồng là hoàn toàn thiển cận và sai lạc.

Hình: cây sala trồng tại đền Mẫu Tiên La- huyện Hưng Hà, Thái Bình

3. Đặc điểm của cây Sala/ cây ngọc kỳ lân

3.1 Đặc điểm hình thái cây Sala

Thân cây:  là một loại cây thân gỗ, cây có thể cao tới 15-20m trong điều kiện tự nhiên. Khi sử dụng cho các công trình ngày nay thì cây cũng cao tầm 6-8m. Thuộc loại cây có thân cao và thẳng. Thân cây thẳng đều. Lớp vỏ cây có màu nâu đen sau dần chuyển sang nâu trắng khi đã nhiều tuổi.

Tán lá: Cây sala có tán lá cao nhưng không rậm rạp. Cây có ít cành, tán lá cây so với những cây khác là tán lá hẹp. Khi mùa đông về thì cây sẽ rụng lá để lại trơ cành. Khi mùa Xuân sang cây sẽ đâm chồi và cho hoa.

Hình: cây sala/cây ngọc kì lân vào mùa đông

Hoa: Sala có kích thước lớn và có màu đỏ rất đẹp. Hoa Sa la ra từ thân cây, suốt từ gốc lên, chùm hoa dài ra liên tục có thể tới 2-3m. Cây sa la được trồng làm cây biểu tượng cho Phật pháp, hoa của cây mang lại vẻ đẹp kiêu sa và linh thiêng làm khung cảnh trong những ngôi chùa trở nên đẹp hơn. Những cánh hoa rất dầy, hoa nhìn cứ là lạ như là những đôi mắt của những chú Kỳ Lân - nên nó cũng có tên gọi là cây Ngọc Kỳ Lân là do vậy. Mùa hoa của cây là mùa xuân kéo dài tới tận mùa hè, cuối thu cây cũng sẽ có một đợt ra hoa nữa trước khi trút bỏ lớp lá của mình.

Hình: Hoa cây Sala

Trái/quả: Cây sala sẽ kết quả từ những bông hoa. Quả sala to hết cỡ thì to như trái bong. Quả lớn tròn to đường kính quả 15-24cm. Quả Sala khi chín thì sẽ tạo hạt, có 200-300 hạt trong một quả, hạt bên trong khi rơi xuống đất sẽ mọc thành mầm cây mới. Đó cũng là qui luật sinh diệt mà nhà Phật dùng cây Sa la để tượng trưng.

Quả cây sala có tính kháng sinh, kháng nấm, sát khuẩn và có tác dụng giảm đau. Cây được sử dụng để chữa bệnh cảm lạnh và đau dạ dày. Nước uống làm từ các lá được sử dụng để chữa bệnh da, và Shamans (ở Nam Mỹ) đã được sử dụng ngay cả bộ phận của cây để điều trị bệnh sốt rét. Bên trong quả có thể khử trùng vết thương và lá non chữa đau răng.

Rễ cây: Cây có rễ cọc nhỏ và ăn chìm. Sẽ cây sala có kích thước nhỏ, rễ cây thường ăn chìm xuống đất và ăn sâu xuống đất từ 2m tới 3m.

Hình: Cây sala tại vườn ươm

3.2 Đặc điểm sinh trưởng của cây Sala.

Cây sala là loại cây ưa sáng. Cũng giống như nhiều loại cây bóng mát cây đô thị cỡ lớn khác cây Sala cũng là loại cây ưa sáng. Việc có số giờ nắng nhiều giúp cho cây dễ dàng quang hợp để tổng hợp chất dinh dưỡng cho cây. Nên việc chọn chỗ trồng cho cây cần chọn nơi thoáng đãng, có ánh sáng chiếu.

Cây sala có tốc độ lớn của thân nhanh- tức là cây sẽ lớn nhanh về mặt kích thước hơn so với việc phát triển tán lá. Khi chăm sóc sẽ thấy cây lớn nhanh nhất ở giai đoạn từ 1 tới 5 tuổi, khi đó cây đã cao tới 5-6m và đạt kích thước của cây trưởng thành cỡ lớn.

Rụng lá: Cây sẽ rụng lá và mùa Đông (đặc biệt ở miền Bắc). Khi cây trồng ở miền Bắc thì mùa đông lạnh và khô làm cho cây rụng đi hầu hết phần lá của mình. Việc rụng lá đó là để cây tránh việc mất nước qua lá, hơn nữa mùa đông ánh sáng, ánh nắng yếu nên việc quang hợp của cây cũng không hiểu quả, cây bước vào giai đoạn ủ đông- dinh dưỡng vẫn được lấy qua rễ. Ở miền Nam, cây cũng sẽ rụng lá nhưng ít hơn so với cây ngoài Bắc.

Hình: Cây ngọc kì lân (sala) mùa Đông

Mùa phát triển: Chắc chắn là mùa Xuân Hè. Khi những đợt mưa Xuân đầu tiên ở miền Bắc tới thì cũng chính là lúc những chồi non của cây Sala đâm ra và vươn nhanh 1 cách kì lạ. Và chẳng bao lâu sau thì những cánh hoa đầu tiên cũng sẽ nhú mầm.

Mùa hoa: Mùa hoa kéo dài nhiều tháng, nhưng chính vụ mùa hoa sẽ là mùa Xuân tháng 3-4 hàng năm. Khi đó toàn cây Sala sẽ được phủ một màu đỏ rực rỡ của hoa Sala.

                    Hình: Hoa sala/ hoa ngọc kỳ lân

Hình: Cây sala ở 1 chùa lớn ở VN (nguồn ảnh: internet)

4. Mua cây Sala ở đâu?

Việc mua trồng cây Sala sẽ khó khăn nếu quý vị chưa có đơn vị cung cấp cây phù hợp - Đặc biệt trong trường hợp cần số lượng nhiều cây, thời gian thi công gấp.

Công ty Cây Đô Thị chuyên cung cấp cây Sala/ cây Ngọc kỳ lân cho các công trình, đủ số lượng và các kích thước khác nhau.

Liên hệ: SĐT: 0919.280.392 - (Zalo)

5. Cách trồng, nhân giống và chăm sóc cây Sala/ cây ngọc kỳ lân.

5.1 Cách trồng cây Sala.

Bước 1: Chọn cây

Lựa những cây Sala phù hợp với khu vực trồng: những nơi rộng lớn, không gian lớn hay ở những khu có công trình xây dựng đồ sộ thì nên chọn cây Sala có kích thước lớn để cân xứng. Những không gian nhỏ hơn có thể chọn cây Sala có kích cỡ trung bình, hoặc nhỏ.

Phải chọn cây đã được dâm ủ để trồng. Do cây Sala là cây cỡ lớn, rễ cọc nên khi trồng mới những rễ lớn sẽ không thể hồi phục ngay để có thể nuôi cây. Những cây dâm ủ sẵn là những cây đã tạo được 1 bộ rễ phụ nhiều, rễ chùm nhỏ, hồi phục nhanh - giúp cây mới trồng luôn đảm bảo tỷ lệ sống cao.

Hình: Cây sala được dâm ủ

Bước 2: Trồng cây

- Đào hố: Chọn nơi trồng có không gian, nhiều nắng. Đào hố trồng cây với kích thước khoảng: đường kính hố 1.2m, độ sâu 0.5m.

- Trồng cây: Đặt cây vào hố, đặt cây thẳng, ngắm cây ở các phía sao cho thẳng đẹp phù hợp.Tiến hành lấp đất và nèn chặt gốc cây.

- Chống cây: Sử dụng những cọc dài >2m để chống cây. Chống cây rất quan trọng, nó giúp cho cây không chỉ đứng vững với gió mưa mà còn để cây không bị lung lay tạo điều kiện cho rễ non sinh trưởng.

- Chọn nhà cung cấp đủ kinh nghiệm trồng cây: Chúng tôi là đơn vị có đủ kinh nghiệm để thi công trồng cây Sala một cách đảm bảo và an toàn hàng đầu khu vực phía Bắc.

Bước 3: Tưới nước

Tưới đều nước cho cây, giữ ẩm đều trong vòng từ 2-3 tháng để cây sinh trưởng và phát triển tốt.

Hình: Trồng cây Sala ở chùa tại Hưng Yên

5.3 Cách nhân giống cây Sala

- Cây Sa la được nhân giống bằng hạt là chủ yếu. Những hạt của cây Sala được lấy từ những quả Sala đã chín rụng xuống. Người ta rửa sạch hạt, để khô tới mùa Thu mang ra ươm mầm.
-  Ngâm hạt trong nước ấm từ 20-30 độ C từ 3-4 tiếng. Sau đó lấy hạt đi ủ ấp, những hạt được ủ ấp từ 2-3 ngày sẽ được mang ra ngâm nước 10-15p rồi đem gieo vào môi trường đất ủ hỗn hợp vi sinh để kích thích nảy mầm. Sau từ 3-4 tuần thì hạt sẽ nảy nứt mầm và được dùng để mang đi ươm vào bầu cây.

Hình: cây sala được chúng tôi trồng tại chùa Thạch Bàn, Long Biên

5.3 Cách chăm sóc cây ngọc kỳ lân.

- Cây rất dễ chăm sóc, những năm đầu tiên thì nên bón phân 4 lần/năm, tưới nước thường xuyên. Cây Ngọc Kỳ lân rất dễ trồng, thích hợp với nhiều loại đất khác nhau. Khi trồng cây đầu lân hay cây sala thì nên bón lớp phân hữu cơ dày từ 15-20cm giúp cây mau ổn định bộ rễ.

- Trong ba năm đầu tiên, cây có thể cao đến 3-5m, gốc có đường kính 10-15cm. Sau đó khi mà cây đầu lân phát triển thì thân cây có lớp vỏ ngoài hóa gỗ và cây bắt đầu chậm lớn, cành phân nhánh mạnh, tán lá rộng. Cây khoảng 4 năm tuổi thì bắt đầu ra hoa, học từ thân và sẽ mọc hàng loạt kín hết thân gỗ.

Với quan niệm trồng cây sa la để tỏ lòng tôn kính cùng sự ngưỡng vọng, đặc biệt, cây còn mang lại ý nghĩa sâu sắc và giá trị về mặt vật chất đối với con người. Vì vậy, việc trồng cây và chăm sóc chúng là điều nên làm.

Hình: Cây sala tại vườn ươm

Một số loại sâu bệnh thường gặp ở cây Sala.

- Bệnh sâu lá: Thường ở mùa Xuân. Biểu hiện: Lá có nhiều lỗ thủng, có chấm đen là phân của sâu để lại trên lá. Giải pháp: tiến hành phu thuốc

- Hoa rụng nhiều: Đây không phải là bệnh mà chỉ là vấn đề nhỏ khi trồng cây Sala. Như quý vị biết thì hoa cây Sala to và nhiều nên ở chính vụ thì khi hoa tàn sẽ rụng nhiều- nếu gặp mưa+ người, xe đi đè lên thì những cánh hoa sẽ bị nát và bị thối gây mùi khó chịu.

Chúng tôi chuyên cung cấp cây SA La và các loại cây công trình với chất lượng đi kèm các dịch vụ bảo hành uy tín!!

Xem thêm:

Cây hoa đại trồng trang trí khuôn viên

Tác giả: KS. Diện Hứa