Cây hoa đại
Hình: Cây đại hoa đỏ
Hình: Trồng cây đại cỡ lớn
Là một trong những cây cảnh công trình với nhiều loại nhất và có tác dụng trang trí và làm đẹp tại các không gian sang trọng và tâm linh. Cây Đại có gồm các loại cây đại hoa đỏ, và cây đại hoa trắng... với những nét đẹp riêng nhưng đều mang đến công dụng cao cho con người.
Riêng cây đại được chia làm 3 loại khác nhau theo đặc điểm nhận biết là màu sắc của hoa, gồm: cây đại hoa đỏ, cây hoa đại hoa trắng và cây hoa đại hoa màu hồng. Tuy nhiên phổ biến ớ phía bắc là cây đại hoa trắng và cây đại hoa đỏ.
Hình: cây đại cỡ trung bình tại vườn ươm
Hình: Cây đại hoa đỏ tại vườn ươm
Tên thường gọi: Cây đại, Sứ Đại, Sứ Ấn Độ, Sứ Cùi, Đại Lá Tù.
Tên khoa học: Plumeria spp
Họ thực vật: Apocynaceae (họ Trúc Đào).
Cây Đại có nguồn gốc ở Châu Mỹ. Du nhập và phân bố rộng khắp các vùng miền Việt Nam. Cây Đại có nhiều dạng với mùa hoa khác nhau:
Hoa màu hồng, gốc họng vàng: Plumeria rubra f. rubra
Hoa màu vàng đôi khi lẫn với màu hồng: Plumeria rubra f. lutea (R. et.P) Woods.
Hoa màu trắng, gốc họng màu vàng, có đôi khi lẫn với màu hồng: Plumeria rubra f.acutifolia (Ait.) Woods.
Hình: cây sứ đại nổi bật trong khuôn viên xanh
Hoa màu trắng, viền mép cánh màu hồng, gốc họng màu vàng: Plumeria rubra f. tricolor (R. et P.) Woods.
Đặc điểm hình thái chung của cây Đại:
Là cây gỗ trung bình cao từ 3-10m, thân tròn mập, phân cành nhánh nhiều, dài, khẳng khiu cong queo, xù xì. Vỏ cây có màu trắng xám với những sẹo lá để lại, cây có nhụa mủ.
Hình: Cây đại trắng một thân
Hình: cây đại công trình
Lá cây Đại thuôn dài có hình bầu dục, rộng ở giữa và hẹp lại ở cả 2 đầu. Lá có màu xanh bóng, nhẵn ở mặt trên, lớp lông mịn cùng với gân chính màu trắng và các gân viền ở mép nổi rõ ở mặt dưới lá. Lá xếp sát nhau thành vòng ở ngọn cành, khi rụng để lại sẹo lớn ở cành.
Cây Đại ra những cụm hoa trên một cuống chung dài khoảng 30-50cm, phân nhánh vòng ở đỉnh, có nhiều sẹo do hoa rụng. Các bông hoa có cánh dày, mập, khi còn nụ thì xếp vặn, nở bung thì khoe sắc trắng, hồng, vàng của cánh hoa và tâm màu vàng cùng nhị dính trên ống tràng.
Hình: Cây đại cỡ lớn
Hình: Cây đại cỡ lớn
Hoa nở quanh năm và mang mùi thơm thoang thoảng. Cây Đại có quả mọc choãi thẳng hàng, dài từ 10-15cm. Quả Đại chứa các hạt có cánh nhưng ít gặp vì cây Đại khó đậu trái.
Cây Đại có tộc độ sinh trưởng nhanh. Đây là cây ưa sáng, phát triển tốt trên đất giàu dinh dưỡng, thoát nước tốt.
Cây Đại còn có thể trồng trên đất cát, đất sỏi vì Đại có khả năng chịu hạn cao. Cây Đại được nhân giống từ giâm cành là chính. Vào mùa mưa, những cành Đại giâm rất nhanh ra rễ và mọc khỏe.
Hình: Cây đại trắng ở các khuôn viên lớn: công ty, biệt thự, trường học
Công dụng cây đại:
Cây Đại là cây dễ trồng, phát triển nhanh, dễ chăm sóc, tán lá tốt. Cây đại cho hoa đẹp, thơm nên được trồng rất nhiều làm cây cảnh quan, cây bóng mát trong nhiều công trình công cộng như công viên, dọc đường phố, khu đô thị, khu công nghiệp, trồng dọc lối đi, dải phân cách, cảnh quan nhà máy, bệnh viện hay trồng sân vườn biệt thự… Những đình, chùa, lăng miếu hay nghĩa trang cũng sử dụng loại cây này rất nhiều.
Cây đại còn là một bài thuốc được dân gian sử dụng rất nhiều. Các bộ phận của cây được sử dụng để trị sốt, chữa ho, tiêu đờm, trị viêm loét, ghẻ lở…
Hình: Cây đại tại tại nhà vườn
Người ta thu hái hoa khi mới nở, dùng tươi hay phơi hoặc sấy nhẹ đến khô. Dùng khô tốt hơn dùng tươi.
Hoa có vị ngọt, mùi thơm nhẹ, tính bình, có tác dụng tiêu đờm, trừ ho, thanh nhiệt, trừ thấp, lương huyết. Nhựa mủ có tác dụng tiêu viêm, sát trùng.
Hình: cây đại loại nhỏ
Cách trồng cây đại:
- Nhân giống cây Đại:
Có 2 cách nhân giống cây đại là gieo hạt và giâm cành. Nhưng hiện nay phương pháp giâm cành được dùng chủ yếu.
Cắt một đoạn cành nhánh dài khoảng 30cm, nhúng qua dung dịch kích thích ra rễ.
Dùng chậu có lỗ ở đáy, nên cho thêm ít đá hoặc gạch nhỏ dưới đáy chậu, nhằm tránh tình trạng đất trồng bịt kín lỗ hoặc rễ sứ chìa ra ngoài lỗ, khiến nước không thể thoát .
Đất trồng hoa đại có thể dùng Compomix Đầu Trâu, cho khoảng 3/4 chậu rồi găm cành cần trồng vào chậu.
Hình: Cây hoa đại đỏ
- Kỹ thuật trồng cây Đại
Sau khi cành giâm đã phát triển nhiều rễ tạo thành cây con là thời điểm ta có thể mang đi trồng ra ngoài đất.
Đào một lỗ đủ rộng để đặt cây Đại là loại cây không kén đất nên đất cát, đất thịt hay đất thịt nhẹ đều trồng được cây Đại miễn là tơi xốp và thoát nước tốt.
Nếu muốn có hỗn hợp đất trồng để cây sinh trưởng tốt trong giai đoạn đầu thì có thể trộn theo công thức: 40 – 50% đất phù sa, cát pha hoặc thịt nhẹ, 50 – 60% chất hữu cơ như xơ dừa mục, vỏ đậu phộng mục, vỏ trấu mục. Đối với đất phèn thì nên bổ sung thêm ít vôi, phân lân.
Hình: Cây đại giống
Nhẹ nhàng gỡ toàn bộ cây đại ra khỏi chậu rồi đặt vào hố đã đào sẵn( tránh việc làm đứt rễ) rồi lấp đất lại, tưới đủ ẩm.
Còn nếu trồng cây Đại trong chậu thì cần thay chậu và đất khi thấy gốc và rễ phình to vượt quá kích thước chậu. Phải đặt cây ngay ngắn, bộ rễ cao khỏi miệng chậu thì mới đẹp, thêm đất, tưới đủ ẩm. Lúc này cũng có thể kết hợp việc uốn cây hoặc tạo hình theo ý muốn.
Hình: Cây hoa đại đỏ trong khuôn viên nhà
Tham khảo cách chăm sóc cây Đại:
- Cây Đại là cây ưa sáng, ưa nắng, chịu được hạn nhưng sẽ chết khi bị úng lâu ngày. Do đó, cần đặt, trồng cây hoa đại ở nơi có nhiều nắng và ánh sáng tự nhiên, thoáng khí để cây có thể sinh trưởng và phát triển cách tốt nhất. Đây là yếu tố quyết định khoảng 40-50% sức sống của cây.
- Bên cạnh đó, cây Đại là giống cây chịu hạn, không ưa nhiều nước nên chỉ tưới khi đất đã thật sự khô. Lưu ý là lượng nước trên mỗi lần tưới không nên nhiều, chỉ cần vừa đủ để đất ẩm là được. Khi trời mưa nhiều ngày kéo dài, thì ngưng hẳn không tưới.
- Có khả năng sống trên những vùng đất nghèo dinh dưỡng nên cây Đại cũng không cần phải chăm sóc, bón phân quá nhiều.
- Đối với một số loại đất chua hoặc mặn thì bón bổ sung thêm phân và vôi để cân bằng độ pH và chất dinh dưỡng. Các cành nhánh và tán của cây Đại có thể phát triển nhanh và mạnh, nên thỉnh thoảng có thể cắt tỉa các cành thừa này để tán cây trông đẹp hơn, tạo nhiều chồi non để ra hoa nhiều hơn.
- Cây Đại rất ít sâu bệnh, thường là rầy và sâu. Nếu phát hiện rầy, lấy cọ nhỏ quét sạch cả rầy và phấn trắng. Dùng thuốc Vicidi-M 50 ND, Visher 25 ND, Vidithoate 40 ND… Còn nếu có sâu thì tốt nhất nên bắt hết sâu để tráng việc sâu ăn hết đọt non hoặc dùng một trong các loại thuốc Trebon, Mipcin, Vibasu, Bassa.
Hình: Cây đại đỏ được nhân giống tại vườn ươm
Cây Đại sở hữu nhiều loại hoa với các màu sắc khác nhau, chiều cao của cây vừa phải để trồng làm cây cảnh công trình, đô thị. Tuy nhiên, cây cũng mang ý nghĩa về mặt phong thủy nên khi trồng cây cần lưu ý để trồng sao cho phù hợp. Mặc dù vậy, cây Đại đã, đang và không ngừng được sự lựa chọn không chỉ của các tập thể mà còn của những gia đình có nhu cầu.
Xem thêm:
Trồng cây Sala cho các công trình tâm linh.
Tg: Diện Hứa
