cây bụt mọc

Hình: Cây bụt mọc

Có những ai đã đến thăm nhà sàn và ao cá Bác Hồ chắc không khỏi ngạc nhiên trước những rẽ cây lạ trồi cao khỏi mặt đất, tựa như những pho tượng Phật bằng gỗ mộc. Đó chính là cây Bụt mọc cũng là cây giúp nhân giống cây thủy tùng. 2 loại cây này có mối liên hệ khăng khít.

Tên thông thường và tên khoa học: Cây bụt mọc

Thuộc họ: Bụt mọc – Taxodiaceae,

Tùy thuộc vào nơi sinh sống, đặc điểm sinh thái và công dụng mà người ta chia Bụt mọc thành những loại cụ thể như sau:

Taxodium distichum - Bụt mọc

Loài phổ biến nhất trong chi là bụt mọc, sinh sống chủ yếu ở đông nam Hoa Kỳ, từ Delaware tới Texas và trong đất liền tới sông Mississippi và miền nam Indiana. Loài này chủ yếu sinh sống dọc theo các con sông với đất giàu phù sa do ngập lụt.

Hình: Rễ cây bụt mọc

Taxodium ascendens - Bụt mọc ao

Bụt mọc ao cũng sinh sống trong khu vực cùng với bụt mọc, nhưng chỉ có ở khu vực đồng bằng ven biển phía đông nam, từ Bắc Carolina tới Louisiana. Nó xuất hiện trong các sông nước đen chảy chậm, ao hồ và đầm lầy mà không có các trầm tích ngập lụt giàu phù sa.

Hình: Cậy bụt mọc đầm lầy

Taxodium mucronatum - Bụt mọc Montezuma

Bụt mọc Montezuma có từ khu vực Rio Grande về phía nam tới các cao nguyên ở miền nam Mexico, và khác với hai loài nói trên ở chỗ nó là thường xanh. Một cây tại Santa Maria del Tule ở bang Oaxaca, với tên gọi Árbol del Tule, cao 43 m và có đường kính thân cây lớn nhất trong số các cây gỗ còn sinh tồn (11,42 m). Các cây bụt mọc trong loài này mọc ven sông (sinh sống ven hai bờ sông suối), chứ không phải các đầm lầy như bụt mọc và bụt mọc ao.

Các loài bụt mọc này được đánh giá cao vì gỗ của chúng, trong đó phần gỗ lõi có khả năng chống chịu mối mọt rất cao, với ngoại lệ đáng chú ý là một loài nấm ký sinh (Stereum taxodii), làm cho một số cây bị thương tổn trở thành rỗng ruột và vì thế không cung cấp gỗ có giá trị.

Gỗ bụt mọc đã từng được sử dụng nhiều trong thời gian trước đây tại đông nam Hoa Kỳ để làm ván ốp. Lớp vỏ thân cây được nghiền vụn của chúng được dùng làm lớp phủ bổi trong nông nghiệp, mặc dù tốc độ thu hoạch hiện tại của sản phẩm này là không xác nhận được và gây ra các tổn thất môi trường đáng kể, đặc biệt là tại khu vực miền nam Hoa Kỳ, nơi mà các ranh giới đốn hạ không được tuân thủ chặt chẽ.

Bụt mọc – Taxodium distichum (L.) Rich., thuộc họ Bụt mọc – Taxodiaceae.

Hình thái:

Cây bụt mọc lớn có thể cao đến 40-50m, rụng lá cùng với cành. Cành xoè rộng, tán hình trụ tròn; có rễ khí sinh nổi rõ trên mặt đất. Vỏ cây màu nâu nhạt, nứt rạn dọc. Lá hình dải, mọc so le, xếp thành hai dãy trên một mặt phẳng. Nón đơn tính cùng gốc. Nón bụt mọc đực cụm thành chuỳ ở đầu cành; nón cái mọc riêng lẻ ở đầu những cành hai năm. Nón quả hình cầu hay hình trứng dài 20-35mm; vẩy nón quả dày, hoá gỗ, hình khiên, lá bắc không rõ; mỗi vẩy mang hai hạt dẹp hình ba cạnh, có 3 cánh dày.

Hình: Rễ cây bụt mọc quanh hồ

Bộ phận dùng: Nón quả – Conus Taxodii.

Nơi sống và thu hái: Cây của Bắc Mỹ (Tây Nam Mỹ và Mêhicô) được nhập vào trồng làm cảnh ở nước ta, tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Cây có rễ thớ hình trụ cao thấp khác nhau. Có thể nhân giống bằng hạt. Cũng thường được trồng làm cây cảnh trong chậu.

Tính vị, tác dụng: Nón có tính lợi tiểu, có thể dùng trị thấp khớp.

Nhắc đến cây bụt mọc không thể không nhắc đến cây thủy tùng, bởi mối liên hệ mật thiết giữa 2 loại cây này, chúng gần như là một loại cây mà người ta vẫn sử dụng.

Ngoài ra bạn có thể xem thêm các loại cây công trình mang vẻ đẹp ấn tượng tại đây.